بطور خلاصه رشد فردی، به فرآیندی مداوم و پیوسته که منجر می شود تا یک فرد از وضعیت فعلی خود، تکامل یابد و به مطلوب خود برسد. رشد فردی اطلاق می‌شود. رشد فردی منجر به آگاهی و هویت شده و استعدادها و پتانسیل ها فرد را در این فرآیند رشد می دهد. 

رشد فردی به تحقق رویاها و آرزوها کمک می کند و قتی رشد فردی در مفهوم نهاد اجتماعی صورت گیرد، نیازمند استفاده از روش ها، برنامه ها، ابزارها، تکنیک ها، راهنماها،مربیان و سیستم های ارزشیابی که از توسعه انسانی در سطح فردی در سازمان ها نمود می کند، اشاره دارد. 

رابطه رشد فردی و پرورش

با نگاهی به نسل های گذشته در جوامع مختلف خواهیم دید که در هر جامعه، سه نسل وجود دارد.

• نسل اول، نسلی است که درمرحله ی کودکی و نوجوانی یعنی تا قبل از ۲۰ سالگی به سر می برد. از نظر توانایی فکری و جسمی و مهارت های ذهنی و عملی هنوز به مرحله ای از رشد نرسیده است که وارد حوزه های اندیشه و عمل شود. در واقع نسل اول هنوز به رشد فردی مطلوب نرسیده است.
  این نسل یعنی نسل کودک و نوجوان با گذشت زمان به نسل بالغ تبدیل می شود و به تدریج جای نسل دوم را در امور کشوری و تصمیم گیری می گیرد.
  نسل اول محض بلوغ، عهده دار اداره ی جامعه خواهد شد و در بخش هایی همچون صنعت، کشاورزی، ارتش، خدمات اقتصادی، بهداشتی و موارد دیگر مشغول به کار می شود.
  البته این نسل باید به تکامل و رشدی فردی خود دست یابد تا بتواند جایگاه مطلوب خود را در جامعه پیدا کند. از آنجا که اشتغال در این امور نیازمند تخصص و مهارت های کافی است، بخش مهمی در هر جامعه وجود دارد که وظیفه ی آماده سازی کودکان و نوجوانان جامعه برای آینده را برعهده دارد. این بخش همان ” آموزش و پرورش” است. 
• نسل دوم، نسلی است که سن ۲۰ تا ۶۰ سال را می گذراند. آنها افرادی هستند که در بخش ها و سازمان های مختلف در جوامع مشغول به کار، کسب مهارت و فعالیت هستند. در واقع نسل دوم نسل است که به رشد فردی مطلوب جوامع دست یافته است. و این مهم تنها بدست بخش آموزش و بخصوص پرورش جوامع محقق خواهد شد.
• نسل سوم نیز سال های فعالیت و خدمت خود را پشت سر گذاشته و در دوران بازنشستگی و سالمندی به سر می برند.

می دانید هک رشد چیست؟

برای درک بهتری از مفهوم هک رشد اینجا را کلیک کنید.

راه های رسیدن به رشد و تکامل فردی

عوامل تاثیرگذار بر رشد فردی

برای دستیابی به رشد فردی عوامل ذیل تاثیرگذار است:

• انگیزه گام اول رشد فردی است تا انگیزه ای وجود نداشته باشد، رشدی اتفاق نمی افتد.
• داشتن چشم انداز در زندگی امید و راه تکامل را در رشد فردی ایجاد می کند.
• پس از ایجاد یک چشم انداز بلند مدت، زمان داشتن اهدافی بر پایه آن چشم انداز فردی می رسد. این اهداف می تواند کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باشد.
• برنامه ریزی شخصی در زندگی همیشه منجر به موفقیت و تکامل و رشد فردی شده است.
• آموزش و پرورش از ارکان مهم رشد فردی است. این امر موجب یادگیری و نهایتاً منجر تکامل انسان می شود.
• همانطور که در روند زندگی افراد موفق در جوامع مختلف در طول تاریخ مشاهده شده است. خلاقیت و نوآوری همیشه منجر به رشد فردی و حتی رشد جوامع شده است.
• پس از ارکان فوق، برنامه های مشخص توسعه فردی در جوامع مطرح می شود. در توسعه فردی، می توان به افزایش شناخت از خود، بهبود مهارت‌ها و یادگیری‌های جدید، شناخت استعدادها و نقاط قوت و ضعف، پیشرفت شغلی، شناخت توانایی‌های بالقوه، بهبود سبک زندگی و بالاتر بردن کیفیت زندگی، بهبود مدیریت زمان، ارتقای سلامتی، بالا بردن وضعیت ثروت و جایگاه اجتماعی، رسیدن به آرزوها و خواست‌های قلبی، بهتر شدن روابط اجتماعی و بالابردن هوش هیجانی، رشد و توسعه هویت معنوی اشاره کرد.

بهتر است با مفهوم اندیشه رشد نیز آشنا شوید!

مفهوم اندیشه رشد اینجا توضیح داده شده است.

انواع رشد فردی

به همین دلیل است که کار پرورش در حقیقت، کسب تجربیات، مواظبت و مراقبت از زندگی در حال رشد است وبه همین دلیل انسان باید درهفت زمینه مختلف رشد کند. خالی از لطف نیست که با این مراحل رشد فردی آشنا شویم:

• رشد فیزیکی یا مادی
• رشد روانی و اجتماعی
• رشد احساسی، عاطفی و جنسی
• رشد ادراکی
• رشد اخلاقی
• رشد روابط انسانی
• رشد شخصیتی

تقریباً همه این موارد رشدی که بیان شد در حدود ۱۸ تا ۲۰ سالگی به غیر از رشد روانی و اجتماعی متوقف می شوند.
به این دلیل است که کار پرورش کاری است که من و شما در ارتباط با فرزندانمان تا حدود ۱۸ سالگی داریم. بعد از آن مسئله آموزش آکادمیک اگر چه از قبل آغاز شده، اهمیت بیشتری پیدا می کند.

مدل بنیادین استیو پاولینا در توسعه فردی

آقای استیو پاولینا در کتاب «توسعه فردی برای افراد هوشمند»، مثلث اصول توسعه فردی را اینطور بیان می کند:

• حقیقت
• قدرت
• عشق

ارتباط این سه اصل باهوش در ارتباط است. همانطور که در تصویر فوق ملاحظه می فرمایید: هوش (Intelligence) در مرکز مثلث آقای پاولینا قراردارد.
ارتباطات بین سه اصل یا ترکیب آنها که به اصول ثانویه پاولینا معروف است، که عبارتند از:  یکتایی (Oneness)، اقتدار (Authority)، شجاعت (Courage) و هوش(Intelligence).

• حقیقت و عشق = یکتایی
• حقیقت و قدرت = اقتدار
• قدرت و عشق = شجاعت

وی جنبه های مربوط به هر یک از این مبانی را شرح می دهد. برای مثال حقیقت جنبه های ادراک، پیش بینی، دقت، پذیرش و خودآگاهی است.
وقتی به این مثلث عمیق نگاه کنیم رابطه های بیشتری پیدا خواهیم کرد که ازرش های موفقیت در زندگی را شکل می دهند:

۷ ارزش یک زندگی موفق

۱- احترام (Respect)= حقیقت + یگانگی
۲- همدلی (Empathy)= عشق + یگانگی
۳- اشتیاق (Passion)= عشق + شجاعت
۴- عزم راسخ (Determination)= قدرت + شجاعت
۵- مسئولیت (Responsibility)= قدرت + اختیار
۶- صداقت (Honesty)= حقیقت + اقتدار
۷- تمامیت و درستی (Integrity)= یگانگی + اقتدار + شجاعت

اکنون می خواهم برای هر یک از ۷ ارزش یک زندگی موفق فوق، تعریف بسیار مشخصی را با شما در میان بگذارم:
۱- احترام: وجود ارتباط بین خود و سایر افراد، سایر موجودات زنده و کل جهان را بپذیرید.
۲- همدلی: توانایی بهبود احساسات، توانایی بهبود دیدن دنیا و تفکر. یعنی آنطور فکر کنید و احساس کنید که دوست دارید دیگران در مورد شما فکر کنند و شما را آنطور که شما دوست دارید، احساس کنند.
۳- اشتیاق: انگیزه شدیدی برای انجام کارها در خود ایجاد کنید. احساس انگیزه و هیجان برای انجام هر کاری که روی آن کار می کنی را احساس کنید.
۴- عزم راسخ: عزم خود را برای رسیدن به اهداف خود مشخص کنید و به شکست دائمی نه بگویید.
۵- مسئولیت: حداکثر توان خود را برای خدمت به دیگران توسعه دهید. به تعهدات خود عمل کرده و اعمال و پیامدهای آنها را کاملاً بپذیرید.
۶- صداقت: با خود و دیگران، با حقیقت و راستگویی ارتباط برقرار کنید. از دارایی ها یا وسایل دیگران استفاده نکنید.
۷- تمامیت و درستی: کاملاً منطبق با ۷ ارزش فوق، حداکثر پیشرفت در تمام زمینه های زندگی خود از قبیل عادت ها، شغل، پول، سلامتی، روابط و معنویت را بکار گیرید و در مسیر زندگی خود، تمام این ۷ ارزش در مسیر توسعه قرار دهید.
من معتقدم که اگر زندگی خود را با این ۷ ارزش اصلی همگام کنید، به طور اتوماتیک با رشد و توسعه فردی استیو پاولینا همسو خواهید شد و بنابراین یک زندگی موفق خواهید داشت.

منابع:

– Wim Hof Method by Wim Hof: Activate Your Full Human Potential
– Personal Development for Smart People Book by Steve Pavlina
– 7 Values for a Successful Life

نویسنده: دکتر سعید میرزائی