نماد سایت بلاگ رشد ستاره شمالی

تحلیل اقتصادی حذف ۴ صفر از پول ملی (با رویکرد آینده‌نگری)

دکتر سعید میرزائی

تحلیل اقتصادی حذف ۴ صفر از پول ملی

مقاله ای مفید برای مدیران عامل کسب و کارها

تحلیل اقتصادی حذف ۴ صفر از پول ملی

همانطور که می دانید در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ طبق خبرگزاری های رسمی کشورمان چون ایرنا، فارس، تابناک و غیره، مجلس ایران با کلیات لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی و تغییر واحد پول از ریال به تومان موافقت کرد. ‏در این لایحه آمده است: واحد پول ایران تومان است و هر تومان برابر ۱۰ هزار ریال جاری و معادل ۱۰۰ قران است. ‏بانک مرکزی موظف شده ظرف دو سال “ترتیبات اجرایی لازم را جهت آغاز دوره گذار فراهم کند”. البته رپیس بانک مرکزی زمان را بین ۲ تا ۵ سال پیش بینی کرده است.

قبل از اینکه وارد تحلیل این موضوع شویم، ابتدا به مفاهیم کلی و کلیدی در این خصوص می پردازم:

سیاستهای تکمیلی مکمل جهت موفقیت آمیز بودن برنامه اصلاح پولی چیست؟

برای اثربخش بودن این سیاست، میزان استقلال بانک مرکزی به عنوان یک عامل کلیدی و نقش آفرین مهم است. در کشورهایی که در آنها فرآیند اصلاح پولی موفقیت آمیز بوده مثل کشور هلند، بانک مرکزی مستقل از دولت اقدام به انجام اصلاح پولی کرده است.

اقتصاد بیمار کشور هلند که با تورم پیش‌بینی نشده‌ای در دهه ۶۰ میلادی روبرو شد، دولت را مجبور به چاپ اسکناس‌های درشت تر کرد تا پاسخگوی نیاز مبادلاتی تجارت شود ولی تورم همچنان از مرز ۱۰۰ درصد عبور کرده بود. البته این وضعیت در هلند عملکرد خوبی نداشت و دولت را مجبور به اعمال سیاست شدید انقباضی در سیاست‌های پولی کرد و دولت هلند توانست با اعمال این استراژی حجم پول کشور را کنترل نموده و به همراه آن ۴ صفر از اسکناس‌های این کشور حذف شد. کشور هلند نمونه ویژه‌ای از عملکرد مثبت سیاست حذف صفر از اسکناس می باشد البته نکته اینجاست که این کشور با اعمال دیگر سیاست‌های کنترل نقدینگی توام با سیاست انقباض پولی حذف صفر از پول بصورت همزمان موفق بود.

اقداماتی می بایستی قبل از اعمال اصلاح پولی بر بنده ی اقتصاد کشور صورت پذیرد، از جایگاه بسیار پراهمیتی در انجام موفقیت آمیز این فرآیند است. و این امر به شکلی که در برخی کشورها مانند رومانی بعد از ۱۵ سال برنامه ریزی و اعمال اصلاحات اقتصادی، اقدام به اصلاح پولی کرد تا این عملیات به نتایج مطلوب خود منجر شود. برخی کشورها همچون زیمبابوه، به دلایلی از جمله عدم رعایت این اقدامات مقدمه ای در فرآیند اصلاح پولی، مجبور به اصلاحات پولی پی در پی در مدت زمان چند سال شده اند.

 جمع بندی و نتیجه گیری

حذف صفرها از ریال ایران یکی از راهکارهایی است که کارشناسان اقتصادی برای اصلاح پولی ارائه داده اند. اکثر اقتصاددانان بر این عقیده اند که حذف صفر از اسکناس رایج هیچ تأثیری بر شاخصهای اقتصادی که مهمترین آن در ایران برای دولت تورم و کاهش آن است ندارد بنابراین تغییری در عرضه و تقاضا ایجاد نمیکند و بیشتر تاثیر روانی دارد. از این رو حذف صفر از پول ملی کشور می بایست همراه دیگر اقدامات انقباضی سیاستهای پولی و انضباط مالی باشد تا در کنار کنترل تورم توام با حذف صفرهای اسکناس موثر باشد؛ در غیر این صورت حذف صفرها به زودی اثر روانی خود را از دست داده و صفرها قدرتمندتر از گذشته باز خواهند گشت. 

بهترین راهکار برای مقابله با تورم فزاینده آن هم در کشور ایران که دچار رکود تورمی () می باشد و اجرای برنامه تثبیت اقتصادی استقلال بانک مرکزی از دولت و حذف سیاستهای اقتصادی مزاحم و دست و پا گیر است. بنابراین حذف صفر از پول ملی از طریق ۲ روش به کاهش تورم و اجرای برنامه های تثبیت شده اقتصادی کمک خواهد کرد. 

۱- حذف صفر یا صفرها در انتهای برنامه تثبیت اقتصادی اجرا شود تا به مردم و بنگاههای خصوصی این اطمینان داده شود که دوران نرخ تورم بالا گذشته است. حذف صفر در این شرایط کاملاً سمبلیک و نمادین است؛ چرا که تورم به دلیل سایر عوامل کاهش یافته و حذف صفر به تنهایی موجب کاهش تورم نخواهد شد. 
۲- موجب جلب اعتماد سرمایه گذاران خارجی و جذب بیشتر سرمایه های خارجی خواهد شد که این امر موجب تسهیل روند رشد اقتصادی کشورها میشود.

و اما تاثیرات این سیاست بر کسب و کارها چیست؟

کسب و کارها از حذف صفرهای پول ملی به تومان بی نصیب نمی‌مانند. صاحبان کسب و کار و مدیران عامل اولین ضربه‌های ناشی از بحران‌های اقتصادی را احساس می‌کنند. اما اگر کسب و کارها و استارتاپ‌ها برای این شرایط بحرانی آتی و روندهای جدید اقتصاد داخلی و بین المللی برنامه ریزی داشته باشند سناریوهای آینده نگرانه ای تدوین کنند، با دقت و آرمش درست تری می‌توانند با عواقب احتمالی حذف صفر از پول ملی روبرو شوند. در ادامه به برخی از مهمترین اثرهای حذف صفر پول ملی روی کسب و کارها و استارتاپ‌ها می پردازیم.

استارتاپ‌ها و تورم حاصل از نگرانی برای استارتاپ‌ها

تورم حاصل از نگرانی آینده این سیاست باعث می‌شود که استارتاپ‌ها نسبت به اتفاقات پیش روی خود، تصمیمات عجولانه گرفته و سرعت حرکت را در بازار رقابت کاهش دهند. بنابراین اگر از استراتژی های هک رشد در فرآیندهای بازاریابی خود استفاده نکنند به سرعت بیشتری احتمال حذف شدن از چرخه رقابت را دارند.

نا به سامانی در حساب‌ها و دفاتر مالی

یکی از مهمترین پیامدهای سیاست انقباضی حذف صفر از پول ملی نا به سامانی در دفاتر مالی کسب و کارها است. بهترین روش‌های جلوگیری از این پیامد استفاده از سیستم‌های حسابداری یکپارچه با استفاده از سیستم های هوش تجاری (BI) معتبر و ایمن است. بنابراین در این فرصت باقیمانده، کسب و کارها می بایستی سیستم مالی خود را را به یک برنامه جامع حسابداری ارتقا داده و زیرساختهای هوش تجاری برای کسب و کار خود مهیا کنند.

تعدیل نیرو ناشی از بحران مالی

متاسفانه اولین ایده هر کسب و کار برای کاهش هزینه‌های جاری به کاهش تعداد نیروهای انسانی ختم می‌شود که این اتفاق نه برای کسب و کارها راه کار مناسبی می باشد و نه برای اقتصاد کشور مفید است. تعدیل نیرو منجر به افزایش نرخ بیکاری شده و این امر موجب روکود تورمی مضاعف می شود و بازخورد آن دوباره دامن‌گیر خود کسب و کارها خواهد شد. بنابراین ذخیره منابع مالی و حفظ و کاهش در هزینه های عملیاتی و به اصطلاح دست به عصا راه رفتن در هزینه های اداری و عملیاتی یک راه کار مناسب برای مواجه شدن با این بحران خواهد بود.

منابع:

نویسنده: دکتر سعید میرزائی